મનુષ્ય કે કોઈપણ જીવંત પ્રાણી માટે અવકાશમાં રહેવું શક્ય નથી. હાનિકારક સૌર કિરણોત્સર્ગ કોઈપણ જીવને અવકાશમાં ટકી રહેવા દેતું નથી. છતાં આપણા વૈજ્ઞાનિકો પૃથ્વી પરથી ઘણા જીવોને ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન પર લઈ જાય છે અને પરીક્ષણ કરે છે કે તેઓ અવકાશના અત્યંત કઠોર વાતાવરણમાં ટકી શકે છે કે કેમ! પરંતુ એક નવા સંશોધનમાં વૈજ્ઞાનિકોને એક વિચિત્ર પ્રાણી વિશે ખુલાસો થયો છે જે અવકાશમાં 18 મહિના સુધી જીવી શકે છે. વૈજ્ઞાનિકોએ એક ખાસ પ્રયોગમાં આ પરિણામ પ્રાપ્ત કર્યું છે
લિકેન એ એક ખાસ પ્રકારનું સજીવ છે. આ ફૂગ અને શેવાળ વચ્ચે એક ખાસ પ્રકારનો સંબંધ છે. આ જીવોએ દોઢ વર્ષ સુધી અવકાશના કઠોર વાતાવરણમાં ટકી રહેવાની અનોખી ક્ષમતા દર્શાવી છે. અત્યાર સુધી માત્ર થોડા સુક્ષ્મજીવોએ આ ક્ષમતા દર્શાવી છે. જ્યારે ઘણા જીવો આ પ્રકારના વાતાવરણમાં ટકી રહેવા સક્ષમ નથી.
18 મહિનામાં, લિકેન ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશનની બહાર કઠોર વાતાવરણ સહન કર્યું, જેમાં અવકાશ શૂન્યાવકાશ, અતિશય તાપમાન, નિર્જલીકરણ, હાનિકારક કિરણોત્સર્ગ અને અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોત્સર્ગનો સમાવેશ થાય છે. એસ્ટ્રોબાયોલોજી જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું છે કે જીવંત રહેવાની સાથે તેણે પ્રકાશસંશ્લેષણનું કામ પણ ચાલુ રાખ્યું હતું.
લિકેન માત્ર પૃથ્વી પર બનાવેલા મંગળના સિમ્યુલેટેડ વાતાવરણમાં ટકી રહેવા માટે જોવા મળ્યા નથી. તેઓ સંપૂર્ણપણે સક્રિય પણ રહે છે. જેના કારણે મંગળ પર જીવન ખીલવાની શક્યતા પણ વધી ગઈ છે. લિકેન પહેલાથી જ દુષ્કાળ, ભારે ઠંડા તાપમાન, નીચા વાતાવરણીય દબાણ અને કિરણોત્સર્ગના વરસાદથી બચી ગયા છે.
એટલું જ નહીં, લિકેન મનુષ્યો માટે જોખમી કરતાં 12 હજાર ગણા વધુ શક્તિશાળી કિરણોત્સર્ગનો સામનો કરી શકે છે અને હજુ પણ પ્રકાશસંશ્લેષણ કરી શકે છે. ઘણા વૈજ્ઞાનિકો તો એવું પણ માને છે કે લિકેન ઉલ્કાપિંડ દ્વારા જીવનને એક ગ્રહથી બીજા ગ્રહ પર લઈ જઈ શકે છે.
