ISRO : ઇસરોએ લિક્વિડ રોકેટ એન્જિનનું સફળ પરીક્ષણ કરીને એક રેકોર્ડ બનાવ્યો છે. આ એન્જિન અત્યાધુનિક એડિટિવ મેન્યુફેક્ચરિંગ (AM) ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવ્યું છે, જેને બોલચાલની ભાષામાં 3D પ્રિન્ટિંગ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ઇસરો) એ શુક્રવારે જણાવ્યું હતું કે નવું એન્જિન 97 ટકા કાચા માલની બચત કરે છે અને ઉત્પાદનનો સમય 60 ટકા ઘટાડે છે. તેને ISRO ના લિક્વિડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ સેન્ટર (LPSC) દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું છે. LPSC એ એન્જિનને પુનઃડિઝાઇન કર્યું, તેને એડિટિવ મેન્યુફેક્ચરિંગ (DFAM) ડિઝાઇન સાથે સુસંગત બનાવ્યું.
આ એન્જિન પીએસએલવીના ઉપરના તબક્કાનું છે
AM ટેક્નોલોજી દ્વારા ઉત્પાદિત લિક્વિડ રોકેટ એન્જિનનું સફળ હોટ ટેસ્ટ 9 મેના રોજ ISRO પ્રોપલ્શન કોમ્પ્લેક્સ, મહેન્દ્રગિરી ખાતે 665 સેકન્ડના સમયગાળા માટે હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. આ એન્જિન પીએસએલવી (ધ્રુવીય સેટેલાઇટ લૉન્ચ વ્હીકલ)ના ઉપરના તબક્કાનું PS4 એન્જિન છે. PSLV એ ચાર તબક્કાનું રોકેટ છે.
પરંપરાગત PS4 એન્જિનનો ઉપયોગ પીએસએલવીના ચોથા તબક્કા માટે થાય છે. આ એન્જિનના ઉત્પાદન માટે અપનાવવામાં આવેલી લેસર પાઉડર બેડ ફ્યુઝન ટેક્નોલોજીએ ભાગોની સંખ્યા 14 થી ઘટાડીને એક કરી દીધી છે, અને 19 વેલ્ડ સાંધાને દૂર કર્યા છે, જેના પરિણામે એન્જિન દીઠ કાચા માલના વપરાશમાં નોંધપાત્ર બચત થઈ છે.
ભારતીય ઉદ્યોગમાં ઉત્પાદિત એન્જિન
પરંપરાગત ઉત્પાદન પ્રક્રિયા માટે 565 કિગ્રા ફોર્જિંગ અને શીટની સરખામણીમાં એન્જિનમાં માત્ર 13.7 કિગ્રા મેટલ પાવડરનો ઉપયોગ થયો હતો. કુલ ઉત્પાદન સમય 60 ટકા ઘટ્યો. એન્જિનનું ઉત્પાદન ભારતીય ઉદ્યોગ (M/s Wipro 3D)માં કરવામાં આવ્યું હતું.
NSIL LVM3 બાંધકામ માટે ભાગીદારની શોધમાં છે
ઈસરોની વાણિજ્યિક પાંખ ન્યૂસ્પેસ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (NSIL) એ શુક્રવારે ઉદ્યોગ ભાગીદારોને જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી અથવા PPP મોડમાં હેવી લિફ્ટ રોકેટ લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક-3 (LVM3) વિકસાવવા આમંત્રણ આપ્યું છે. ભારે ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવાની વધતી માંગને પહોંચી વળવા, NSIL દર વર્ષે બે રોકેટની વર્તમાન ક્ષમતા સામે દર વર્ષે ચાર-છ LVM 3 વર્ગના રોકેટનું ઉત્પાદન કરવા માગે છે.
NSIL એ નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે NSIL એ સંભવિત બિડર્સ પાસેથી ક્વોલિફિકેશન માટે વિનંતી (RFQ) જારી કરી છે. NSIL એ જણાવ્યું હતું કે તે 10 થી 15 વર્ષના ગાળામાં મોટા જથ્થામાં LVM3નું ઉત્પાદન કરવા PPP માળખા દ્વારા ભારતીય ઉદ્યોગ સાથે ભાગીદારી કરવાના વિકલ્પો શોધી રહી છે.
PPP 14 વર્ષના સમયગાળા માટે રહેશે.
સૂચિત સમયગાળા દરમિયાન આશરે 60 થી 65 રોકેટનું નિર્માણ થવાનો અંદાજ છે. LVM3 પાસે સાત સફળ પ્રક્ષેપણનો ટ્રેક રેકોર્ડ છે. રોકેટે શ્રીહરિકોટાથી બે મિશનમાં વનવેબના 72 ઉપગ્રહોને લોન્ચ કરીને વૈશ્વિક વ્યાપારી પ્રક્ષેપણ પ્રક્ષેપણ બજારમાં તેની શરૂઆત કરી હતી.
