દેશનો જીડીપી વૃદ્ધિ દર નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં 8.2 ટકા હતો, જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં તે સાત ટકા હતો. તે જ સમયે, દેશની અર્થવ્યવસ્થા નાણાકીય વર્ષ 2023-24 ના માર્ચ ક્વાર્ટરમાં વાર્ષિક ધોરણે 7.8 ટકાના દરે વૃદ્ધિ પામી હતી. આ સાથે સમગ્ર નાણાકીય વર્ષમાં ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (જીડીપી)નો વૃદ્ધિ દર વધીને 8.2 ટકા થયો છે. શુક્રવારે જાહેર કરાયેલા સત્તાવાર ડેટા અનુસાર, જાન્યુઆરી-માર્ચ 2024માં જીડીપી વૃદ્ધિ દર 7.8 ટકા હતો, જે એક વર્ષ અગાઉ સમાન ક્વાર્ટરમાં 6.2 ટકા હતો. જો કે, ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર, 2023ની તુલનામાં, માર્ચ ક્વાર્ટરની વૃદ્ધિની ગતિ ધીમી પડી છે. ડિસેમ્બર ક્વાર્ટરમાં દેશની અર્થવ્યવસ્થા 8.6 ટકાના ઊંચા દરે વૃદ્ધિ પામી હતી.
એનએસઓએ ડેટા જાહેર કર્યો
જીડીપી અમુક સમયગાળા દરમિયાન દેશની ભૌગોલિક સીમાઓમાં ઉત્પાદિત અંતિમ માલ અને સેવાઓના કુલ મૂલ્યને માપે છે. નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિકલ ઓફિસ (NSO)ના ડેટા અનુસાર, સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં દેશનો GDP 8.2 ટકાના દરે વધ્યો છે. નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં જીડીપી વૃદ્ધિ દર સાત ટકા હતો. તેના બીજા એડવાન્સ અંદાજમાં, NSOએ નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે જીડીપી વૃદ્ધિ દર 7.7 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો હતો. આર્થિક મોરચે, ભારતના મુખ્ય હરીફ ચીનનો આર્થિક વિકાસ દર જાન્યુઆરી-માર્ચ ક્વાર્ટરમાં 5.3 ટકા હતો.
આ વર્ષે જીડીપી 6.8% ના દરે વૃદ્ધિની અપેક્ષા: મૂડીઝ
મૂડીઝ રેટિંગ્સે ચૂંટણી પછી મજબૂત આર્થિક વૃદ્ધિ અને નીતિ સાતત્યની અપેક્ષાઓ પર 2024માં ભારતનો વિકાસ દર 6.8 ટકા અને 2025માં 6.5 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. ભારતનો વાસ્તવિક જીડીપી (ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ) વર્ષ 2023માં 7.7 ટકા વધવાનો હતો, જ્યારે 2022માં વૃદ્ધિ દર 6.5 ટકા હતો. સરકાર દ્વારા મજબૂત મૂડી ખર્ચ અને મજબૂત ઉત્પાદન પ્રવૃત્તિઓના કારણે આ શક્ય બન્યું હતું. મૂડીઝે તેના ‘ગ્લોબલ મેક્રો-ઇકોનોમિક આઉટલુક 2024-25’માં જણાવ્યું હતું કે, “અમારું માનવું છે કે ભારતીય અર્થતંત્રે આરામથી છ-સાત ટકાના દરે વૃદ્ધિ કરવી જોઈએ.” અમે આ વર્ષે આશરે 6.8 ટકા વૃદ્ધિનો અંદાજ લગાવીએ છીએ.”
સરકાર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર ખર્ચ કરવાનું ચાલુ રાખશે
રેટિંગ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે લોકસભા ચૂંટણી પછી નીતિગત સાતત્ય સાથે મજબૂત, વ્યાપક-આધારિત વૃદ્ધિ જાળવી રાખવામાં આવશે. મૂડીઝે કહ્યું કે નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના વચગાળાના બજેટમાં 11.1 લાખ કરોડ રૂપિયા અથવા જીડીપીના 3.4 ટકા મૂડી ખર્ચની ફાળવણીનો લક્ષ્યાંક નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યો છે, જે 2023-24ના અંદાજ કરતાં 16.9 ટકા વધુ છે. “અમે સામાન્ય ચૂંટણીઓ પછી નીતિની સાતત્યતા અને માળખાકીય વૃદ્ધિ પર સતત ધ્યાન આપવાની અપેક્ષા રાખીએ છીએ,” મૂડીઝ રેટિંગ્સે જણાવ્યું હતું કે સપ્લાય ચેઇન વૈવિધ્યકરણ અને લક્ષ્ય ઉત્પાદન ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપવાના પ્રયાસો “ખાનગી ઔદ્યોગિક મૂડી ખર્ચ” ખૂબ જ સ્પર્ધાત્મક રહેશે પ્રોડક્શન લિન્ક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) સ્કીમ સાથે પણ તેજી આવે તેવી શક્યતા છે. અહેવાલ મુજબ, ફુગાવાના દૃષ્ટિકોણમાં છૂટાછવાયા ખાદ્યપદાર્થોના ભાવનું દબાણ અસ્થિર રહે છે, પરંતુ એપ્રિલમાં એકંદરે અને મુખ્ય ફુગાવો અનુક્રમે 4.8 ટકા અને 3.2 ટકા થયો હતો. તે 2022 માં અનુક્રમે 7.8 ટકા અને 7.1 ટકાના રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચી ગયું હતું. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ એપ્રિલમાં રેપો રેટને 6.5 ટકા પર યથાવત રાખ્યો હતો, જે ફેબ્રુઆરી 2023 થી યથાવત રાખ્યો હતો. મૂડીઝ રેટિંગ્સે જણાવ્યું હતું કે, “નક્કર વૃદ્ધિની ગતિશીલતા અને ચાર ટકાના લક્ષ્યાંકથી ઉપરનો ફુગાવો જોતાં, અમે નજીકના ગાળામાં પોલિસી રેટ હળવા થવાની અપેક્ષા રાખતા નથી.”
