ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવીય ક્ષેત્રમાં ચંદ્રયાન-3ના સફળ ઉતરાણ બાદ ભારત હવે સૂર્ય પર પણ પોતાનો ધ્વજ ફરકાવવા માટે તૈયાર છે. ભારતનું પ્રથમ સન મિશન હવે તેના લક્ષ્ય સુધી પહોંચવાના અંતિમ તબક્કામાં છે. આ દરમિયાન ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO)એ એક મોટી માહિતી આપી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આદિત્ય એલ-1 6 જાન્યુઆરીએ સૂર્યના એલ-1 બિંદુમાં પ્રવેશ કરશે.
આ સમયે આવશે
ઈસરોના વડા એસ. સોમનાથે કહ્યું કે ભારતનું પ્રથમ સૂર્ય મિશન આદિત્ય એલ-1 યોગ્ય રીતે કાર્ય કરી રહ્યું છે અને તેના લક્ષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. 6 જાન્યુઆરીએ સાંજે 4 કલાકે તે લેગ્રેન્જ-1 પોઈન્ટ પર હેલો ઓર્બિટ ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચશે. તમને જણાવી દઈએ કે L-1 પોઈન્ટ એ એવી જગ્યા છે જ્યાં પૃથ્વી અને સૂર્ય બંને ગ્રહોના ગુરુત્વાકર્ષણ વચ્ચે સંતુલન હોય છે. આ બિંદુ પૃથ્વીથી 15 લાખ કિમી દૂર છે, જે સૂર્ય અને પૃથ્વી વચ્ચેના અંતરના માત્ર એક ટકા જેટલું છે.
આ મિશન 2 સપ્ટેમ્બરે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું
નોંધનીય છે કે ઈસરોએ 2 સપ્ટેમ્બરે શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી દેશનું પ્રથમ સૌર મિશન આદિત્ય-L1 લોન્ચ કર્યું હતું. લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ એટલે કે એલ. આ નામ ગણિતશાસ્ત્રી જોસેફ-લુઇસ લેગ્રેન્જના નામ પરથી આપવામાં આવ્યું છે. તેમણે જ આ લેગ્રેન્જ પોઈન્ટની શોધ કરી હતી. આ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય પૃથ્વીથી લગભગ 1.5 મિલિયન કિમી દૂર સ્થિત પ્રથમ સન-અર્થ લેગ્રાંગિયન પોઈન્ટ (L1) ની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાંથી સૂર્યનો અભ્યાસ કરવાનો છે.
ચાલો જાણીએ સૂર્ય મિશન વિશે-
1. 6 જાન્યુઆરીએ, 63 મિનિટ અને 20 સેકન્ડની ઉડાન અવધિ પછી, આદિત્ય-L1 પૃથ્વીની 235×19500 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં સફળતાપૂર્વક પ્રવેશ કરશે.
2. આદિત્ય-L1 એ પ્રથમ સૂર્ય-પૃથ્વી લેગ્રેન્જિયન પોઈન્ટ (L-1) ની આસપાસ પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાંથી સૂર્યનો અભ્યાસ કરવાનો ઉદ્દેશ્ય ધરાવે છે, જે પૃથ્વીથી લગભગ 1.5 મિલિયન કિમી દૂર સ્થિત છે. બેંગ્લોર સ્થિત ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સના ડિરેક્ટરે જણાવ્યું હતું કે આદિત્ય L1 L-1 બિંદુની આસપાસ ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચશે, જ્યાં પૃથ્વી સૂર્યની આસપાસ ફરશે તેમ L-1 બિંદુ પણ પરિભ્રમણ કરશે. હાલો ઓર્બિટનો ખ્યાલ પણ સમાન છે. આ વર્ગ સુધી પહોંચવું ખૂબ જ પડકારજનક છે.
3. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) ના એક અધિકારીએ કહ્યું, ‘આદિત્ય એલ-1 પહેલાથી જ એલ-1 પોઈન્ટ પર પહોંચી ગયું છે અને 6 જાન્યુઆરીએ તેને ભ્રમણકક્ષામાં મૂકશે.
4. L-1 બિંદુ એ એવી જગ્યા છે જ્યાં પૃથ્વી અને સૂર્ય બંને ગ્રહોના ગુરુત્વાકર્ષણ વચ્ચે સંતુલન હોય છે. L-1 બિંદુ પર પહોંચ્યા પછી, આદિત્ય L-1 અને સૂર્ય વચ્ચે કોઈ સમસ્યા રહેશે નહીં. જ્યાં સુધી ઉપગ્રહનું ઇલેક્ટ્રોનિક્સ કાર્યશીલ રહેશે ત્યાં સુધી તે સૂર્યનું અવલોકન અને અભ્યાસ કરવાનું ચાલુ રાખશે. આદિત્ય L-1 લગભગ આગામી પાંચ વર્ષ સુધી કાર્યરત રહેશે.
5. આદિત્ય L-1 સાત વૈજ્ઞાનિક પેલોડ્સથી સજ્જ છે. બધાને ISRO અને રાષ્ટ્રીય સંશોધન પ્રયોગશાળાઓ દ્વારા સ્વદેશી રીતે વિકસાવવામાં આવ્યા છે. આ પેલોડ્સ ખાસ કરીને ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક પાર્ટિકલ અને મેગ્નેટિક ફિલ્ડ ડિટેક્ટર્સનો ઉપયોગ કરીને ફોટોસ્ફિયર, ક્રોમોસ્ફિયર અને સૂર્યના સૌથી બહારના સ્તરોનું અવલોકન કરવા માટે બનાવવામાં આવ્યા છે.
